Η υπεριώδης ακτινοβολία με μήκος κύματος 10-390 nm, αποτελείται από τα βραχύτερα και με μεγαλύτερη ενέργεια τμήματα του φάσματος πέραν του ιώδους που αποτελεί το όριο του ορατού φωτός. Λόγω της υψηλής ενέργειας της υπεριώδους ακτινοβολίας, μπορεί να προκληθούν βλάβες στους ιστούς (π.χ. έγκαυμα) και αλλαγές στο DNA και άλλα μόρια. Αυτές ακριβώς τις δράσεις επιδιώκουμε να έχουμε για να σκοτώσουμε τους μικροοργανισμούς που θα εκτεθούν στην υπεριώδη ακτινοβολία. Για την απολύμανση του νερού (αποστείρωση είναι αδύνατον πρακτικά να γίνει), χρησιμοποιούνται λαμπτήρες υπεριώδους (λαμπτήρες UV) οι οποίοι «λούζουν» το νερό με το φως τους σκοτώνοντας και τα δυνητικώς και τα πραγματικώς παθογόνα. Η αποτελεσματικότητα της μονάδας υπεριώδους ακτινοβόλησης εξαρτάται από την ισχύ του λαμπτήρα, την απόσταση του νερού από τον λαμπτήρα, τη ροή του νερού (δηλαδή το χρόνο έκθεσης) και από την διαύγεια του νερού. Το ίδιο το νερό απορροφά ένα μέρος της ακτινοβολίας, τα διαλυμένα μόρια ένα άλλο και αυτό που απομένει είναι αυτό που θα δράσει στα κύτταρα των μικροοργανισμών. Συνεπώς, το νερό που θα διοχετευθεί στον θάλαμο UV, θα πρέπει να έχει περάσει και καθαριστεί πρώτα πολύ καλά από τα μηχανικά φίλτρα και τον αφροποιητή, για να είναι όσο το δυνατόν διαυγέστερο.
Η «δόση» της υπεριώδους ακτινοβολίας εκφράζεται σε διάφορες μονάδες με πιο κοινή αυτή των μικρο-Watt/sec/cm2 (μWs/cm2). Για να μειωθεί κατά 90 % ο αριθμός των βακτηριδίων και ιών σε μια ακτινοβολούμενη μάζα νερού, απαιτούνται γενικώς 2000 – 10.000 μWs/cm2. Για τους μύκητες απαιτούνται 10.000 – 100.000 μWs/cm2 και για μικρά παράσιτα 50.000 – 200.000 μWs/cm2. Συνεπώς ένα οικονομικό σύστημα ισχύος ~15.000 μWs/cm2 θα καλύψει τις βασικές ανάγκες μείωσης του ιικού και βακτηριδιακού πληθυσμού και ενός μέρους από τον μυκητιακό πληθυσμό του νερού.
Σήμερα κυκλοφορούν εξαιρετικά προϊόντα υπεριώδους ακτινοβόλησης, ειδικά για κλειστά συστήματα και κατά την επιλογή τους πρέπει να αγοράζεται το κατάλληλο με δυναμικότητα ροής νερού μεγαλύτερη από αυτή που θα υπάρχει στο σύστημα. Αυτό γίνεται για να αντισταθμίσει τη σταδιακή μείωση της ισχύος του λαμπτήρα με το χρόνο. Ο λαμπτήρας δεν είναι «αιώνιος» και χρειάζεται αλλαγή, στην καλύτερη των περιπτώσεων μία φορά το χρόνο. Και βέβαια για ένα σύστημα εκτροφής ομιλούμε για ολόκληρη συστοιχία λαμπτήρων. Παρ’ όλα αυτά τα μειονεκτήματα, η υπεριώδης ακτινοβόληση αποτελεί ένα πολύτιμο απόκτημα για τη μονάδα, είναι ασφαλέστερη από το όζον, την απαλλάσσει από πολλούς κινδύνους και συνιστάται ανεπιφύλακτα.
Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της απολύμανσης με ακτινοβολία UV
Η απολύμανση με ακτινοβολία UV έχει σημαντικά πλεονεκτήματα τα οποία σε ορισμένες περιπτώσεις την καθιστούν αποδοτικότερη σε σχέση με άλλες μεθόδους απολύμανσης:
Πλεονεκτήματα χρήσης UV:
· Μη υπολειμματική τοξικότητα
· Μεγαλύτερη αποδοτικότητα στην καταστροφή ιών, σπόρων και κυστών σε σχέση με το χλώριο
· Αποδοτικότητα στην καταστροφή των ανθεκτικών οργανικών συστατικών
· Βελτιωμένη ασφάλεια σχετικά με τη χρήση χημικών απολυμαντικών
Μειονεκτήματα χρήσης UV:
· Υψηλό κόστος εφαρμογής και συντήρησης του συστήματος απολύμανσης
· Μη άμεση μέτρηση για τον έλεγχο της επιτυχίας της απολύμανσης